Giáo
viên thiết kế: Cô Kiều Mỹ Lan
(Trường
THPT Chuyên Lê Hồng Phong, TP. HCM)
Trong bối cảnh việc dạy – học trực tuyến vẫn
gây nhiều cản trở, khiến giáo viên gặp khó khăn khi triển khai các tiết dạy đổi
mới, cô Kiều Mỹ Lan (giáo viên trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong) đã có một bài
dạy thao giảng online thành công, đáp ứng các yêu cầu dạy học phát triển năng lực,
tạo được hứng thú, sáng tạo cho học sinh. Bài viết này sẽ giới thiệu đến thầy cô
những ý tưởng bài dạy của cô Kiều Mỹ Lan.
1.
Cấu trúc bài học thành các hoạt động, nhiệm vụ học tập để HS chủ động khám phá kiến thức:
Có thể thấy cấu trúc bài dạy rất mạch lạc,
xoay quanh bốn hoạt động chính: (1) Hoạt động mở đầu -> (2) Hoạt động hình
thành kiến thức mới -> (3) Hoạt động luyện tập -> (4) Hoạt động vận dụng,
mở rộng. Trục triển khai này đi theo trình tự dạy học lấy HS làm trung tâm, hướng
HS từ việc nhận ra vấn đề trong thực tế cần giải quyết, chủ động lĩnh hội kiến
thức để giải quyết nhiệm vụ đã xác định; luyện tập, vận dụng, củng cố để khắc sâu
kiến thức.
2. Hướng đến dạy kĩ năng đọc truyện ngắn để
HS chủ động giải mã văn bản:
Ưu điểm lớn nhất trong bài dạy này chính là
cách tiếp cận theo định hướng phát triển năng lực, hướng đến dạy kĩ năng đọc
truyện ngắn để HS chủ động giải mã văn bản. Khác với cách dạy trước đây, thầy cô
là người cảm thụ, “đọc hộ” HS và diễn giảng, thì bài dạy của cô Kiều Mỹ Lan đã
hướng cụ thể đến việc dạy kĩ năng đọc truyện ngắn, dạy “cái” (những kiến thức
trọng tâm về vb “Chữ người từ tù”) gắn với dạy “cách” (cách đọc truyện ngắn qua
một số yếu tố quen thuộc; cách đọc tình huống truyện; cách đọc nhân vật). Cụ thể
như sau:
- Yêu cầu cần đạt được viết thành các kĩ năng
đọc, với các động từ chỉ tư duy có thể định lượng được, giúp HS và GV kiểm soát
hiệu quả tiến trình dạy và học.
- Hướng dẫn HS kĩ năng đọc theo loại thể,
cung cấp cho HS các thuật ngữ công cụ khi đọc truyện ngắn và cách xác định, nhận
diện, giải mã những yếu tố này. Khi hết một hoạt động học tập, GV không chỉ kết
luận, nhận xét về nội dung, ý nghĩa tác phẩm mà còn kết luận, nhận xét về cách
thức HS giải mã các yếu tố trong VB.
- Ứng dụng hoạt động vòng tròn văn học (giai
đoạn trong khi đọc) để hướng dẫn HS chủ động giải mã văn bản, rèn luyện các kĩ
năng đọc.
- Sử dụng hiệu quả hệ thống phiếu học tập để
hướng dẫn HS giải mã văn bản, tự rút ra các ý nghĩa, chủ đề, thông điệp từ văn
bản, đáp ứng yêu cầu đọc hiểu nội dung.
- Hoạt động vận dụng, mở rộng: hướng dẫn HS
vận dụng các kĩ năng đọc đã học để thực hành đọc một truyện ngắn tương tự (về dung
lượng, độ khó,..) của nhà văn Nguyễn Tuân.
3. Kết hợp bài dạy với các sản phẩm sáng tạo
của học sinh:
Điểm làm nên sự hứng thú của tiết dạy và tăng
cường sự sáng tạo của học sinh, đó là các nhiệm vụ thiết kế sản phẩm sáng tạo gắn
với hoạt động đọc. Ở đây, GV đã có phương án thiết kế hợp lí khi gắn các sản phẩm
sáng tạo như infographic, phòng tranh 3D với các hoạt động tìm hiểu tri thức về
tác giả, tác phẩm, các hoạt động đọc. Ưu điểm của bài dạy này như sau:
- Sản phẩm gắn với các yêu cầu cần đạt, các
nhiệm vụ học tập cụ thể và thể hiện được vai trò của nó trong tiến trình dạy học.
- Bộ tiêu chí đánh giá sản phẩm minh bạch,
rõ ràng, có tính định hướng.
- Ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng mã
QR để lưu trữ và tra cứu sản phẩm bất kì lúc nào.
4. Hướng dẫn HS ghi chép hiệu quả bằng kĩ
thuật KWL và sketchnote:
Một vấn đề khi dạy học theo hướng phát triển
năng lực mà nhiều GV quan tâm, đó là: cho HS ghi bài như thế nào? Việc ghi bài
của HS cần chủ động, sáng tạo và thể hiện sự hiểu của HS về bài học. Do đó, không
có chuyện đọc – chép, hay chiếu – chép, mà HS cần có kĩ năng ghi bài tự chủ, sáng
tạo, gắn với kĩ năng lắng nghe tích cực. Ở đây, GV đã ứng dụng hợp lí kĩ thuật
KWL để hướng dẫn HS chuẩn bị bài, ghi bài chủ động và tự hệ thống hoá, củng cố
kiến thức. Bên cạnh đó, GV khuyến khích HS sử dụng các cách thức ghi chép phát
huy tư duy hình ảnh như sketchnote…
5. Củng cố, luyện tập các kiến thức bằng hệ
thống câu hỏi trắc nghiệm:
Hoạt động trắc nghiệm củng cố giúp khắc sâu
kiến thức và tăng hứng thú cho lớp học, tạo không khí sôi nổi. Hệ thống trắc
nghiệm trên kahoot giúp xếp hạng và thống kê câu trả lời của HS để gv kịp thời
nắm bắt mức độ hiểu bài và bổ sung kiến thức.
6. Lập thư mục tài liệu tham khảo hướng dẫn
học sinh tự học, chủ động khám phá kiến thức:
Hệ thống thư mục tài liệu tham khảo được
giáo viên chuẩn bị công phu, đa dạng (bài viết, video clip, tư liệu, bài báo…)
trên padlet là một phương tiện hỗ trợ hiệu quả để HS tự học, chủ động khám phá
kiến thức.
Tóm lại, trong bối cảnh đối mới giáo dục và
dạy học trực tuyến, các ý tưởng thiết kế bài dạy của cô Kiều Mỹ Lan là một gợi ý
hay để dạy đọc hiểu văn bản trong SGK hiện hành theo định hướng phát triển năng
lực, tiệm cận chương trình mới; cũng như ứng dụng các kĩ thuật, phương tiện dạy
học để nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến. Chúc các thầy cô có những giờ dạy
sáng tạo và hạnh phúc!
Tổng hợp và giới thiệu: TRẦN LÊ DUY
#phuongphapdayhoc_blogchuyenvan
#daynguvantheochuongtrinhmoi_blogchuyenvan
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét